دیسک کمر یکی از بیماری‌های شایع مربوط به ستون مهره‌ها است که در صورت ابتلا به آن فرد دچار مشکلات شدید حرکتی میشود. این عارضه با درد شدید، سوزش کمر و…. همراه است. در بیشتر موارد مبتلایان به این بیماری تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند تا دیسک بیرون‌زده یا آسیب دیده آنها سر جای خود قرار گرفته یا وضعیت آن بهبود پیدا کند. اما در مواردی درمان دیسک کمر بدون جراحی هم امکان‌پذیر است که در این مطلب فیزیوتراپی پویان قصد صحبت در مورد آنها را داریم.
- دیسک کمر چیست؟
- روش های مختلف درمان دیسک کمر
- درمانهای غیر جراحی دیسک کمر چیست؟
- درمان دیسک کمر با فیزیوتراپی
- درمان دیسک کمر بدون جراحی
- آیا دیسک کمر با ورزش درمان میشود؟
- نتیجه گیری
دیسک کمر چیست؟
ستون فقرات تشکیل شده از 24 مهره است که فضای میانی آنها با بافتی غضروفی پر شده و مانند یک رشته به هم متصل هستند. این مهره‌ها از جنس استخوان هستند و دیسک، لایه میانی آنها است که مانع برخورد مستقیم و اصطکاک دو مهره استخوانی با هم میشود. دیسک‌ها ضربه گیر مهره‌های استخوانی ستون فقرات و عامل انعطاف‌پذیری این رشته هستند. همان‌طور که گفته شد، لایه میانی یا دیسک، لایه‌ای نرم است که بین مهره‌های سخت قرار دارد. زمانی که این ماده نرم از میان مهره‌ها خارج شده و به بیرون از رشته مهره‌ای نشت کند، عارضه دیسک کمر ایجاد میشود. در بیشتر افراد این عارضه بین مهره‌های چهارم و پنجم بروز می‌کند.
روش های مختلف درمان دیسک کمر
عارضه دیسک کمر به دو صورت خفیف که معمولا ترکی جزئی در دیسک است و لایه غضروفی هنوز بیرون نیامده و شدید که بیرون‌زدگی یا پارگی دیسک است، بروز می‌کند. براساس اینکه بیمار به کدام نوع از دیسک کمر مبتلا باشد روش درمان متفاوت خواهد بود. به منظور شروع درمان پزشک ابتدا وضعیت دیسک را از طریق آزمایشات مختلف و تصویربرداری‌های سی تی اسکن و ام آر آی مشخص می‌کند. بعد از تعیین وضعیت بیمار به طور دقیق درمان آغاز میشود که روشهای مختلفی از دارودرمانی گرفته تا جراحی دارد. درمان دیسک کمر بدون جراحی معمولا برای دیسک خفیف و درمان جراحی برای دیسک‌های شدید تجویز میشود.
درمانهای غیر جراحی دیسک کمر چیست؟
هر چند جراحی روشی نسبتا قطعی برای درمان دیسک کمر است اما عوارضی دارد که به دلیل وجود آنها، پزشک به عنوان آخرین مرحله و اقدام از این روش استفاده می‌کند. معمولا پیش از انجام جراحی، روشهای دیگر درمان دیسک کمر مانند دارودرمانی، فیزیوتراپی و… مورد استفاده قرار می‌گیرند تا بیمار بدون دخالت پزشک و به شکل طبیعی بهبود پیدا کند. چند مورد از درمانهای رایج این بیماری در روشهای غیرجراحی عبارتند از:
دارو درمانی
دارو درمانی زمانی استفاده میشود که دیسک دچار یک ترک جزئی بوده و با مصرف داروهای تقویتی می‌توان رشد آن را کنترل کرد. به علاوه در بیشتر موارد داروها به منظور تسکین درد بیمار تجویز می‌شوند و در کنار آنها درمان و حل مشکل با روشهای دیگر پیش می‌رود. به عبارت دیگر دارو درمانی اغلب روشی مکمل برای دیگر درمانهای جراحی است. از جمله داروهایی که توسط پزشک برای این عارضه تجویز میشود، مواردی مانند ایپروفن، استامینوفن، گاباپنتین، آمی تریپتیلین و… را می‌توان نام برد.
کمپرس
کمپرس‌های سرد و گرم دیگر روشهای درمان دیسک کمر بدون جراحی هستند. شاید این روش ابتدایی و عجیب به نظر برسد اما با کمپرس گذاری می‌توان تا حد زیادی علائم این بیماری را کنترل کرد، برای مثال با کمپرس آب گرم گردش خون در ناحیه دیسک بیشتر شده و این موضوع باعث بهبود درد و آرامش عضلات میشود یا با کمپرس سرد التهابات کمتر و به مرور درمان می‌شوند.
فیزیوتراپی
دیگر روش درمان دیسک کمر بدون جراحی، فیزیوتراپی است. این روش به شکل‌های مختلفی اجرا میشود و جزو بهترین روش‌هایی است که با استفاده از آن می‌توان مشکلات دیسک کمر را تسکین داده و درمان کرد.
لیزر درمانی
روش دیگری که برای درمان دیسک کمر استفاده میشود، لیزر درمانی است. در این روش دیسک آسیب دیده تحت درمان با اشعه و امواج مادون قرمز قرار می‌گیرد. این امواج به عمق بافت‌ها نفوذ می‌کنند و گردش خون در ناحیه بافت آسیب‌دیده را بهبود می‌بخشند و از این طریق به درمان دیسک کمک می‌کنند.
سایر درمانهای غیر جراحی
در صورتی که تشخیص پزشک، امکان درمان دیسک کمر بدون انجام جراحی باشد، روشهای دیگری مانند آب درمانی، ماساژ، طب سوزنی، استفاده از کمربندهای طبی، تزریق اپیدورال و… نیز موثر واقع خواهند شد.
درمان دیسک کمر با فیزیوتراپی
یکی از بهترین و کارآمدترین روشهای درمان عارضه دیسک کمر بدون انجام جراحی فیزیوتراپی است. در این روش توانبخشی به فرد کمک میشود تا با وجود دیسک آسیب‌دیده به فعالیت‌های روزمره خود بپردازد بدون اینکه آسیب دیسک بیشتر شود. فیزیوتراپی به منظور درمان دیسک کمر در چند حالت انجام میشود که عبارتند از:
- درمان بدون مشارکت بیمار که در اصطلاح درمان غیرفعال نام دارد. فیزیوتراپ در این شیوه با درمان‌هایی مانند ماساژ، کشش عضلات و اولتراسوند، بیماری را درمان می‌کند.
- درمان فعال که در آن پزشک حرکات و تمریناتی را برای بیمار مشخص می‌کند که با انجام آنها قدرت، انعطاف‌پذیری و تحمل بیمار افزایش پیدا می‌کند.
- درمان زیست مکانیک که در آن وضعیت اندام اصلاح شده و روشهای ایمن زندگی، انجام فعالیت‌ها و حرکت کردن با وجود دیسک آسیب‌دیده آموزش داده میشود.
درمان دیسک کمر بدون جراحی
درمان دیسک کمر بدون جراحی به موارد گفته شده خلاصه نمی‌شود و روشهای مختلف دیگری را در بر می‌گیرد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به اوزون تراپی، تریگرپوینت راپی و رفلکسولوژی اشاره کرد. این موارد روش‌هایی هستند که بدون نیاز به حضور بیمار در اتاق عمل به درمان او کمک می‌کنند.
آیا دیسک کمر با ورزش درمان می شود؟
دیسک کمر با ورزش درمان نمی‌شود اما در صورت انجام ورزش اصولی و افزایش مقاوم و انعطاف‌پذیری بدن می‌توان مشکلات ناشی از آن را کاهش داد. برطرف کردن درد ناشی از این عارضه و افزایش آستانه تحمل، برخی از مزایای ورزش کردن در زمان ابتلا به دیسک کمر هستند.
نتیجه گیری
درمان دیسک کمر بدون جراحی که در این مطلب در مورد آن صحبت کردیم، انتخاب اول بیمارانی است که به مشکلات دیسک کمر دچار هستند. خطرات و عوارض جانبی درمانهای غیر جراحی پایین‌تر است و در بیشتر موارد هزینه آنها نیز کمتر از جراحی است.
